مراقبت های دوران نوزادی

مراقبت های دوران نوزادی
        دوران نوزادی به ۲۸ روز اول تولد اطلاق می شود که به دلائل زیر حائز اهمیت میباشد :
۱- بخش مهمی از مرگهای کودکان در سال اول زندگی مخصوصاّ در دوران نوزادی رخ می دهد .
۲- مقاومت بدن نوزاد در برابر سرما و گرما و میکروبهای بیماری زا کمتر از افراد بزرگسال است .
۳- نوزاد قادر به مراقبت از خود نیست و باید اورا از خطر بیماری حفظ کرد .
۴-چون پس از تولد ، محل زندگی نوزاد از داخل رحم مادر به دنیای بیرون تغییر پیدا می کند ، مدتی طول می کشد تا نوزاد به زندگی جدید خود عادت کند.
 ***مراقبتهای نوزاد بعد از تولد :
۱- برای حفظ درجه حرارت بدن نوزاد باید درجه حرارت اتاق ۲۵ تا ۲۸ درجه و هوای اتاق تازه باشد .
۲- در اتاقی که نوزاد نگهداری می شود ، باید با بستن در و پنجره از جریان سریع هوا جلوگیری کرد.
۳- کهنه و ملافه های خیس را باید فوری عوض کرد .
۴-  نوزاد را نباید روی سطح سرد مثل ملافه یا ترازوی سرد گذاشت چون خیلی زود حرارت بدنش را از دست می دهد . برای فهمیدن حرارت بدن نوزاد ، پاهای او را لمس می کنیم . سرد بودن پاهای نوزاد نشان می دهد که درجه حرارت بدن نوزاد پائین است.
۵ - داغ شدن بدن نوزاد نیز خطرناک است . نباید او را در معرض مستقیم خورشید از پشت شیشه ، کنار شوفاژ یا بخاری یا زیر کرسی گذاشت یا لباس زیاد از حد به او پوشاند.
۶-  نوزاد را باید بعد از ۴ تا ۶ ساعت پس از تولد حمام کرد ( بجز نوزادان کم وزن و بد حال ). بهتر است حمام کردن نوزاد حاقل سه روز یکبار باشد .
 نکات لازم در مورد حمام کردن نوزاد به شرح ذیل میباشد :
- نباید نوزاد را با شکم پر حمام کرد .، نوزاد گرسنه هم به دلیل بی قراری از حمام کردن جلوگیری میکند .
- نوزاد را باید در اتا قی حمام کرد که گرم باشد و جریان تند هوا نداشته باشد .
-  آبی که برای حمام نوزاد استفاده میشود باید سالم و ولرم باشد . برای امتحان کردن آب باید بجای دست از آرنج استفاده کرد .
۷- بند ناف نوزاد می تواند محل ورود میکروب باشد ، هرگز نباید با وسایل آلوده ناف نوزاد را دستکاری کرد ، نباید بند ناف را پانسمان کرد ، اگر بند ناف قرمز شد یا ترشح خونی یا چرکی داشت باید نوزاد را فوری نزد پزشک برد .
۸-  برای کهنه کردن نوزاد از پارچه های با جنس نخی و کمی ضخیم استفاده شود ، کهنه را مرتب عوض کرده و با آب ولرم شسته و پس از خشک شدن لایه ها را اتو کرد.
بهتر است پوشاک نوزادان هر 2 تا 3 ساعت تعویض شود.
۹ -  در مواردی که نوزاد دچار سوختگی ادرار شده است اقدامات زیر لازم می باشد :
-او را مرتب با آ‎ب ولرم شستشو دهید.
محل سوختگی را چرب کنید. (پماد سوختگی،

زردی:
 ممکن است زردی  فقط در چشم نوزاد دیده شود  ویا علاوه بر چشم ، مخاط و پوست بدن نوزاد نیز زرد گردد . معمولا در اثر رسوب ماده رنگی  به نام بیلی روبین در قسمتهای مختلف بدن مانند چشم و پوست زردی ایجاد می شود .زردی نوزادان بر حسب زمان بروز آن علل مختلف دارد . برخی نوزادان در هفته اول پس از تولد ( بین روز دوم تا پنجم ) زرد می شوند  وزردی  آنها تا روز هفتم ادامه پیدا کرده و سپس کاهش می یابد  این نوع زردی طبیعی است و مشکلی برای نوزاد بوجود نمی آورد .
در این حالت تغذیه نوزاد با شیر مادر باید ادامه یافته  برای اطمینان ، نوزاد توسط پزشک یا کارکنان بهداشتی معاینه شود، ادامه تغذیه نوزاد با شیر مادر در این مواقع نیز لازم است .
-نکته مهم : برای درمان  زردی نوزاد از دادن هر نوع ماده غذائی غیر از شیر مادر( مانند آب قند ، ترنجبین ،شیر خشت ) خودداری کنید .
*اگر زردی همراه با علائم زیر با شد خطرناک است :
- زردی روز اول
- در صورت منفی بودن گروه خون مادر و مثبت بودن گروه خون پدر .
- اگر فرزند قبلی مادر در اثر زردی فوت کرده باشد یا دچار عقب ماندگی شده باشد.
- اگر زردی شدید باشد ( کف دست و پا هم زرد شده باشد )
-اگر زردی نوزاد همراه با خوب شیر نخوردن ، تب و بیحالی باشد.
دفع مدفوع :
مدفوع نوزاد در ۸ تا ۲۴ ساعت اول تولد به صورت ماده  سیاه رنگ و چسبنده ای است که در برخی نوزادان ممکن است تا ۵ روز بعد از تولد نیز ادامه یابد . این ماده را باید با پنبه خیس شده با آب گرم از مقعد و اطراف آن پاک کرد . دفع مدفوع نوزاد در طی روزهای اول نظم خاصی ندارد و تا حدود زیادی بستگی به نحوه تغذیه نوزاد دارد . در تغذیه نوزاد با شیر مادر ، مدفوع نوزاد شل و به رنگ سبز قهوه ای شده  و گاهی دارای لخته های سفید شیر است . دفعات دفع مدفوع بستگی دارد به مقدار و دفعات شیری که نوزاد می خورد . در هفته های بعد ممکن است دفعات دفع مدفوع بیشتر شود به طوریکه نوزاد بعد از هر نوبت شیر خوردن ، مدفوع دفع کند . مدفوع نوزاد در حالت عادی شل ،‌زرد یا سبز  و بدون بو است .
*نکته مهم : چنانچه نوزاد تا ۴۸ ساعت اول بعد از تولد دفع مدفوع نداشته باشد ، به پزشک مراجعه کنید.
تغذیه با شیر مادر :
مادر باید  نوزاد خود را بلا فاصله بعد از تولد به پستان خود بگذارد ، مگر اینکه وضع عمومی او یا نوزاد به عللی مساعد نباشد .
واکسیناسیون:
برای پیشگیری از بیماریهای خطرناکی مثل کزاز . سیاه سرفه  و … ایمن سازی نوزادان در بدو تولد بسیار حیاتی است .
تزریق ویتامین کا :
برای جلو گیری از خونریزی دوران نوزادی در بدو تولد به همه نوزادان ویتامین کا تزریق می شود .
مراقبت از ناف نوزاد :
خشک شدن بند ناف نوزاد از همان روزهای اول و دوم شروع می شود . رنگ آن ابتدا زرد و سپس قهوه ای شده وبعد از یک تا دو هفته می افتد  در این مدت و قبل از افتادن بند ناف لازم است :
- بند ناف و محل اتصال آن به بدن نوزاد تمیز و خشک نگه داشته شود
- بند ناف در معرض هوا قرار گرفته و خشک شود .
- از گذاشتن هر گونه پوشش بر روی بند ناف خودداری شود.
-  کهنه نوزاد زیر بند ناف بسته شود .
-  از دست کاری و قرار دادن مواد آلوده بر روی بند ناف اجتناب گردد .  ضمناّ استفاده از الکل نیز توصیه نمیشود زیرا الکل ، خشک شدن و جدا شدن بند ناف را به تاّخیر میاندازد. گاهی در محل اتصال بند ناف به بدن نوزاد ، ترشح شیری رنگ و بی بو و یا یکی دو قطره خون خارج می شود که اهمیتی ندارد.
 **تجویز مولتی ویتامین یا ویتامین آ + د :
برای تاّ مین ویتامینهای مورد نیاز نوزاد از روز ۱۵ تولد با نظر پزشک قطره آ+ د  تجویز می شود.